Kto może skorzystać z SDE?

Kto może skorzystać z systemu dozoru elektronicznego?

Na czym polega system dozoru elektronicznego?

System dozoru elektronicznego (w skrócie SDE) jest systemem wykonywania krótkoterminowej kary pozbawienia wolności pozwalający osobie skazanej na odbycie tej kary w warunkach wolnościowych. Polega na kontrolowaniu skazanego przy użyciu nadajnika radiowego, który jest zakładany skazanemu na nogę lub, w niektórych przypadkach, na rękę oraz urządzenia monitorującego zamontowanego w miejscu zamieszkania skazanego. O tym czy skazany będziemy mógł skorzystać z dobrodziejstwa odbywania kary poza zakładem karnym w SDE decyduje sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa. Sądem penitencjarnym jest sąd okręgowy.

Kiedy można skorzystać z systemu dozoru elektronicznego?

Sąd może zezwolić osobom skazanym na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, w przypadku gdy orzeczona wobec nich kara pozbawienia wolności nie przekracza 1 roku i 6 miesięcy. Co dodatkowo istotne SDE może mieć także zastosowanie w stosunku do osób, wobec których orzeczono karę zastępczą za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe (w zamian za nieuiszczoną grzywnę lub niewykonaną karę ograniczenia wolności). Warto ponadto pamiętać, iż warunek jednego roku i sześciu miesięcy dotyczy również sumy dwóch lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno. Wydłużenie powyższego okresu nastąpiło w ustawie o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568). Pierwotnie SDE mógł być stosowany w stosunku do skazanego, wobec którego orzeczona kara pozbawienia wolności nie przekraczała jednego roku.

Poza występowaniem wskazanej powyżej przesłanki zastosowanie SDE jest możliwe jeżeli ponadto:

– skazany posiada określone miejsce stałego pobytu (nie musi to być miejsce zameldowania);

– osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły pisemną zgodę na wykonywanie przez niego kary w systemie dozoru elektronicznego, obejmująca także umożliwienie podmiotowi dozorującemu przeprowadzanie czynności kontrolnych;

– jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;

– odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi;

Kto nie może skorzystać z systemu dozoru elektronicznego?

Zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE nie udziela się skazanemu w warunkach określonych w art. 64 § 2 k.k., tj. w przypadku tzw. multirecydywy.

Jakie są korzyści wykonywania kary pozbawienia wolności w SDE?

System dozoru elektronicznego umożliwia – pomimo pewnych ograniczeń – prowadzenie w miarę normalnego życia osobistego, w szczególności na utrzymywanie więzi z rodziną, naukę oraz świadczenie pracy.

Jakie obowiązki ciążą na skazanym korzystającym z SDE?

Przede wszystkim skazany odbywający karę w systemie dozoru elektronicznego musi pozostawać we wskazanym przez sąd penitencjarny miejscu w wyznaczonym czasie, nosić nadajnik oraz udzielać wyjaśnień sędziemu penitencjarnemu i kuratorowi sądowemu dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych na niego obowiązków. Zezwalając na odbywanie przez skazanego kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego sąd penitencjarny ustala przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo oddalić się z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca, na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, w szczególności w celu świadczenia pracy, kształcenia, wykonywania praktyk religijnych, sprawowania opieki nad inną osobą lub dokonania niezbędnych zakupów. Nie wykonywanie przez skazanego powyższy obowiązków może mieć bardzo poważne konsekwencje w postaci uchylenia zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego i osadzeniem w zakładzie karnym.

• Wojciech Wojtala
• Prawo karne wykonawcze
• 19 kwi 2020